Giảm cân thế nào để có hiệu quả cao nhất?

FDA cảnh báo thuốc giảm cân có thể gây ung thư

Theo tờ Forbes của Mỹ số ra trung tuần tháng Giêng 2020, Cục Quản lý Thực & Dược phẩm Mỹ (FDA) vừa ra thông báo cho hay, qua thử nghiệm lâm sàng FDA phát hiện thấy những người dùng thuốc giảm cân Belviq và Belviq XR có thể tăng nguy cơ ung thư và khuyến cáo người dùng nên tư vấn chuyên môn khi sử dụng các loại thuốc này. FDA nhấn mạnh, qua các thử nghiệm lâm sàng cho thấy, những người dùng Belviq và Belviq XR, còn được gọi là lorcaserin, có thể phải đối mặt với nguy cơ ung thư cao hơn so với nhóm đối chứng. Kết luận được dựa vào nghiên cứu ở 12.000 người trong 5 năm nhằm đánh giá mức độ an toàn cho nhóm béo phì có nguy cơ mắc bệnh tim. Đến cuối giai đoạn thử nghiệm, nhiều người tham gia đã được phát hiện thấy khối u sau khi dùng Belviq so với nhóm dùng giả dược.

Lorcaserin đã được FDA chấp thuận cho sử dụng năm 2012 vì nó hỗ trợ giảm cân khi kết hợp với chế độ ăn giảm calo và tăng hoạt động thể chất ở người trưởng thành béo phì hoặc thừa cân. Belviq và Belviq XR có sẵn ở dạng viên, hoạt hóa bằng cách tăng cảm giác no để giảm lượng thức ăn đầu vào.

Theo một nghiên cứu được thực hiện từ năm 2011, Belviq và Belviq XR có xu hướng phát triển một số loại ung thư trên chuột, trong khi đó liều dùng ở người lại cao hơn ở chuột. Ban đầu, FDA từ chối phê duyệt thuốc vào năm 2010 dựa trên những kết quả nghiên cứu, nhưng sau đó lại kết luận, sự phát triển các khối u ở loài gặm nhấm mang tính đặc thù, không có khả năng xảy ra ở người. Hiện có 49 thử nghiệm lâm sàng được công bố trên trang mạng hospitaltrials.gov của chính phủ Mỹ liên quan đến lorcaserin.FDA khuyến nghị các chuyên gia chăm sóc sức khỏe nên cân nhắc lợi ích và rủi ro của lorcaserin để quyết định có nên kê đơn sử dụng thuốc nữa hay không.

Nguyên lý giảm cân là tuân thủ “ăn uống ít, vận động nhiều”

Khi được hỏi thêm thông tin kết quả dẫn đến cảnh báo, FDA trả lời: “Tại thời điểm này, chúng tôi không thể cung cấp thêm thông tin về loại ung thư hoặc mức độ nguy cơ của Belviq XR (lorcaserin) vì các phân tích, thử nghiệm vẫn đang tiếp diễn”. Theo một nhật báo tại TP HCM, khảo sát trên thị trường Việt Nam, cả Belviq và Belviq XR hiện đã có bán ở nước ta. Thuốc chưa được cấp phép lưu hành nhưng lại bán trên thị trường trực tuyến dưới dạng hàng xách tay. Cả hai đã được FDA chấp thuận cho sử dụng như một loại thuốc giảm cân, song các nghiên cứu gần đây tuy chưa chứng minh được rõ ràng nhưng sản phẩm này tiềm ẩn nguy cơ gây ung thư.  Hiện Cục Quản lý Dược Việt Nam và Trung tâm Theo dõi Tác dụng phụ của thuốc (Trung tâm ADR quốc gia) chưa có cảnh báo cụ thể về Belviq lẫn Belviq XR, nhưng Cục Quản lý Dược đã có văn bản khuyến cáo người dân không mua thuốc chưa có số lưu hành, thuốc nhập khẩu trôi nổi qua mạng internet và các mạng xã hội khác.

Nguyên lý giảm cân

Ngay sau khi FDA đưa ra thông báo về thuốc giảm cân Belviq và Belviq XR, Quỹ Giáo dục và Nghiên cứu Y học Mayo của Mỹ (MFMER) đã hoan nghênh việc công khai hóa của FDA về loại thuốc giảm cân này và đưa ra các thông tin liên quan đến nguyên lý giảm cân cùng những cách giảm cân an toàn đã và đang được ứng dụng thành công. MFMER nhấn mạnh, nếu có vấn đề sức khỏe nghiêm trọng vì cân nặng mọi người nên tư vấn bác sĩ điều được và mất khi thực hành giảm cân, nhất là dùng thuốc.Chìa khóa giảm cân thành công là cam kết thay đổi chế độ ăn uống và thói quen luyện tập thể dục.

Trước tiên, cần kiểm soát lượng thức ăn đầu vào, chỉ ăn đủ theo nhu cầu cần thiết của cơ thể. Thứ hai, nên giám sát lượng calo đầu vào, không quá tin vào các chương trình giảm cân được quảng cáo vì nó không chính xác.Hầu hết các chế độ ăn kiêng đều làm giảm lượng calo.Nếu có smartphone, nên dùng ứng dụng kiểm soát calo. Hầu hết mọi người có thể giảm lượng ăn vào tương đương 500 calo trong 1 ngày và thấy rằng mình giảm được khoảng 450g mỗi tuần. Thứ ba, duy trì cuộc sống vận động, tăng cường hoạt động thể chất, hạn chế ngồi và nằm nhiều. Điều này không có nghĩa là bắt buộc phải luyện tập thể thao mà nên duy trì cuộc sống “vận động phi thể dục hay bận rộn” suốt ngày để giúp cơ thể trao đổi chất tốt, đốt cháy nhiều calo hơn thay vì luyện tập. Việc vận động hàng ngày rất đa dạng như tự giặt giũ quần áo, đi bộ thay vì đi xe, di chuyển đồ đạc, chơi đùa hay chạy bộ cùng con trẻ, đi chợ tự xách đồ đạc, làm vườn, làm nội trợ… Việc giảm cân tuân thủ theo nguyên tắc “Ăn uống ít, vận động nhiều”  vừa đơn giản, rẻ tiền lại hiệu quả, hạn chế phản ứng phụ như các phương pháp giảm cân siêu tốc hay dùng thuốc.

Thực phẩm tốt cho tim mạch, đồng nghĩa tốt cho việc giảm cân

Các giải pháp giảm cân an toàn từ A tới Z

Trang tin y học Webmd của Mỹ vừa giới thiệu những bí quyết giảm cân đơn giản, an toàn và hiệu quả, không tốn kém, ai cũng có thể làm  được, dựa trên những chữ cái tiếng Anh:

A (Attitude)có nghĩa là thái độ. Nếu có thái độ nghiêm túc thì mọi rào cản giảm cân sẽ trở nên nhẹ nhàng hơn, nỗ lực giảm cân sẽ đi đúng hướng.Tuy không cần phải hoàn hảo nhưng nếu quan tâm đến mục tiêu và tiếp tục tiến về phía trước, từng bước một, cuối cùng dứt khoát sẽ thành công.

B (Breakfast) nghĩa là bữa sáng.Nó thực sự là bữa ăn quan trọng trong ngày, tăng cường trao đổi chất, cung cấp năng lượng cho một ngày mới.Có thể là một quả chuối, sữa chua ít béo, ngũ cốc… chứa chất xơ và protein sẽ khiến cơ thể no cho đến giờ ăn trưa.

C (Calories) là nói về mối quan tâm đến calo có trên nhãn thực phẩm trước khi ăn.Và cũng nên nhớ, tất cả các thông tin được liệt kê trên nhãn bao bì là nói về thực phẩm đóng gói chứ không phải là calo cần ăn hàng ngày.Biết được calo cụ thể để giúp người dùng đạt được mục tiêu giảm cân qua ăn uống.

D (Diets) là nói về các chế độ ăn kiêng, nó chỉ để tham khảo chứ không nên tin tưởng tuyệt đối, bởi nó dễ dàng tăng cân trở lại nếu rời xa chế độ ăn uống tiết thực này.Kết hợp thực phẩm hoặc loại bỏ các nhóm thực phẩm không phải là cách để giảm cân tối ưu.Thay vào đó, hãy chọn một kế hoạch cân bằng dinh dưỡng với đủ lượng calo để cơ thể cũng thấy đủ, và không còn cảm thấy đói.

E (Eating) là nhấn mạnh đến việc ăn uống đều đặn các bữa trong ngày, không nên kéo dài quá 4 giờ – 5 giờ giữa các bữa ăn.Nếu không, cơn đói cùng cực có thể kích hoạt việc háu ăn. Chọn mô hình bữa ăn cho phù hợp với lối sống của bản thân  nhưng hãy đảm bảo ăn ít nhất 3 bữa mỗi ngày.

F (Fiber) ở đây là nói đến chất xơ, thành phần hỗ trợ giảm cân từ thiên nhiên, gồm chất xơ hòa tan (như bột yến mạch và đậu) và không hòa tan (có trong trái cây, rau và ngũ cốc), cả hai đều tốt cho sức khỏe.Chất xơ hòa tan giúp giảm cholesterol, còn không hòa tan giúp tạo cảm giác no, chứa nhiều nước và ít calo nên được xem là thực phẩm ăn kiêng tuyệt vời.

G (Gum) nghĩa là nhai kẹo cao su, không chỉ tốt cho răng lợi mà còn giúp làm sạch vi khuẩn miệng và làm giảm ham muốn ăn.

H (Heart-healthy foods) ở đây là nói đến thực phẩm tốt cho tim mạch, nó có chứa ít chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa (trans fats). Rất đa dạng như trái cây, rau xanh,  chất béo lành mạnh như cải, dầu ô liu và dầu thực vật, thực phẩm giàu axit béo omega-3, như quả óc chó, hạt lanh, cá hồi và các loại cá béo khác. Thịt nạc, thịt gia cầm không da, đậu hay các loại hạt và ngũ cốc nguyên hạt….

I (Invest), nghĩa là đầu tư mua một máy đếm bước pedometer để đếm bước đi mỗi ngày. Mục đích là để đi được ít nhất 10.000 bước, tương đương với 8km. Mỗi bước đi đều có giá trị vì nó có tác dụng không khác gì luyện tập thể dục thể thao.

L (Low blood sugar) là nói về lượng đường trong máu hay đường huyết thấp, thủ phạm tạo ra cảm giác thèm ăn, đặc biệt là đối với đồ ngọt. Vì vậy cần duy trì các  bữa ăn đều đặn trong ngày để giữ lượng đường trong máu ổn định.

M (Mindful eating), hàm ý nói về cách ăn uống chánh niệm.Có nghĩa, dành thời gian để thưởng thức từng miếng cắn, ăn chậm, nhai kỹ, khai thác mùi vị, kết cấu hay cái thơm ngon của đồ ăn.Nếu chú ý đến khía cạnh này thì cơ thể sẽ ăn ít đi, không ăn quá nhiều so với cần thiết.

N (Nighttime snacking) nghĩa là ăn vặt ban đêm, thói quen bất lợi có thể gây tăng cân. Đánh răng sau bữa ăn tối sẽ giúp chúng ta quên đi ăn vặt trước khi lên giường. Nếu có, chỉ nên dùng 1 thanh kẹo cao su, hoặc 1 tách trà nóng là đủ.

O (One more scoop) có nghĩa thêm một muỗng nữa vào ly rượu vang, làm như vậy có nghĩa bổ sung thêm nhiều calo. Kiểm soát khẩu phần ăn là tiêu chí cơ bản để giảm cân thành công, vì vậy hãy tránh xa hay từ bỏ thói quen này.

P (Protein) ở đây được xem là “bí quyết để kiểm soát cân nặng”. Nên trọng tâm tới nguồn protein hữu ích như thịt nạc, sữa ít béo, đậu hoặc các loại hạt… trong các bữa ăn hàng ngày để giúp no lâu.

Q (Quit) nghĩa là từ bỏ những thói quen khiến tăng cân, thay bằng những thói quen lành mạnh hơn. Ví dụ, dùng cà phê ít chất béo thay vì kem, chuyển sang mayonnaise nhẹ, tránh thực phẩm chiên rán…

R (Rely on friends) là dựa vào bạn bè, gia đình hoặc cộng đồng để phối hợp giảm cân, nhất là khi chúng ta bắt đầu một chương trình giảm cân và khắc phục những trì trệ khi nản chí.

P (Supplement) là bổ sung kế hoạch ăn uống lành mạnh với vitamin tổng hợp mỗi ngày. Uống vitamin tổng hợp sẽ giúp lấp đầy những khoảng trống thiếu hụt về dưỡng chất khi ăn uống tiết thực.

T (Track your eating patterns), có nghĩa chú ý tới mô hình ăn uống và hoạt động thể chất  mỗi ngày. Ví dụ, ghi nhật ký lượng thức ăn và các hoạt động thể chất, đây là động lực giúp chúng ta tiếp tục thực hiện mục tiêu đã đề ra.

U (Uncle Sam’s latest dietary guidelines), có nghĩa nên tuân thủ các hướng dẫn về chế độ ăn uống mới nhất do chính phủ quy định. Ví dụ, tại Mỹ (Uncle Sam’s) có Hướng dẫn chế độ ăn uống năm 2005 và MyPyramid được xem là tiêu chuẩn chính thống. Các hướng dẫn này trọng tâm tới ăn nhiều trái cây và rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt.Ít nhất một nửa khẩu phần thực phẩm ngũ cốc có nguồn gốc từ ngũ cốc nguyên hạt.Dùng 3 suất sữa ít béo mỗi ngày (sữa chua, sữa hoặc phô mai).Hạn chế chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa, đường và rượu.Chú ý hàm lượng muối, nên giảm natri trong chế độ ăn uống hàng ngày và tăng cường luyện tập, ít nhất 30 phút mỗi ngày.

V (Volumetrics) là nói về thể tích thực phẩm tiêu thụ, nên dùng thực phẩm nhiều nước như trái cây, rau và súp…, tuy có thể tích lớn nhưng lại siêu bổ dưỡng và ít calo, vừa cảm thấy no lâu dễ giảm cân.

W (Water), đề cập tới nước, chất lỏng ưa thích và rất cần cho cơ thể. Nó làm dịu cơn khát và tăng tính ngon miệng mà không thêm calo.Theo khuyến cáo, mỗi ngày nên uống 6 – 8 ly nước hoặc chất lỏng.

Y (Yogurt) là sữa chua, thực phẩm tốt cho sức khỏe, có sẵn, tiện lợi, có chứa đầy đủ các chất dinh dưỡng như canxi và protein.Thực tế cho thấy, người Pháp mảnh mai, ít béo phì là do có thói quen ăn xuyên ăn sữa chua.

DS. TRANG NHUNG

(Theo DC/Forbe/MCO/Webmd-1/2020)